Цагаан үс бол удамшил, үс цайрах бол стресс

Үнэн хэрэгтээ цагаан үс гарах нь хөгшрөлтийн байгалийн үйл явц боловч дундаж наснаас эрт цагаан үс гарч эхлэхэд (баруунчуудын хувьд 20 наснаас өмнө, азичуудын хувьд, хар арьстны хувьд 30 наснаас өмнө) цагаан үсийг 'саарал үс' гэж нэрлэдэг.

Саарал үс нь ердийн цагаан үснээс гаднах төрхөөрөө ялгаатай биш боловч тархалтын хувьд ялгаатай байдаг. Цагаан үс нь толгойн хажуу, урд, ар гэсэн дарааллаар гарч эхэлдэг бол саарал үс нь ихэвчлэн энд тэндгүй тархсан байдаг. Ер нь цагаан үс гарахад удамшлын хүчин зүйл хамгийн их нөлөөлдөг. Иймд эцэг эх нь цагаан үстэй бол хүүхдүүд нь ч мөн адил цагаан үстэй болох магадлалтай гэсэн үг ба эцэг эхийнх нь цагаан үс эрт гарсан бол хүүхдийнх нь ч бас эрт цагаарах болно.

Харин залуу насанд гарсан цагаан үсний хувьд стресс гол эх үүсвэр нь болдог. Стресстэй байх үед дааврын тэнцвэргүй байдал, идэвхтэй хүчилтөрөгчийн ялгарлаас болж үсний угийн шим тэжээлийн хангамж багасч, меланины ялгарал буурах магадлалтай. Цус багадалт эсвэл хоол тэжээлийн дутагдлын улмаас үсний эсийн хөгшрөлт үүсэх боломжтой. Хүний амьдралын хэв маяг хүртэл цагаан үс гарахад нөлөөлдөг. Өрнөдийнхний хувьд амьтны гаралтай өөх тосыг их хэмжээгээр хэрэглэдэг учраас цусан дахь холестерины хэмжээ ихэсч улмаар үсний угт шим тэжээл багасах магадлал азичуудаас их байдаг. Түүнчлэн тамхи татдаг, хангалттай унтдаггүй бол биеийн температур унаж, цусны эргэлт буурч, үсэнд сөргөөр нөлөөлдөг.